www.subiektyw.fora.pl

nacia

PARĘ SŁÓW O INDIAŃSKIM ZNACZENIU

Kultura Indian (Native Americans, jak woleliby być nazywani) na trwałe zagościła w świadomości Europejczyków. Trochę za sprawą Karola Maya, trochę dzięki ich przyjaźni z Asterixem i Obelixem, trochę (troszeczkę) obiło nam się o uszy przy okazji nauki historii powszechnej. I tutaj może pojawić się mały problem - Karol May nigdy w Ameryce nie był, miał za to bujną wyobraźnię, a westerny albo komiksy nie są przecież (i nie muszą być) oparte na wiedzy książkowej (chyba że czerpano ją właśnie z sagi o przygodach Winnetou). Słowa pochodzące z języków pierwotnych Amerykanów stały się internacjonalizmami, często jednak bez potrzebnego zaplecza kulturowego - nie zdajemy sobie sprawy z ich prawdziwego, „indiańskiego” znaczenia. Nawiązując do Indian w codziennych rozmowach możemy popełnić wiele gaf, które zdarzały się nawet w showbiznesie - prześledźmy te najpopularniejsze.

Gdzie mieszkają Indianie?

Większość z nas jest święcie przekonana o tym, że jedynym miejscem zamieszkania Indian jest wigwam. W wigwamach mieszkało co prawda mnóstwo plemion indiańskich, tych które nie prowadziły koczowniczego trybu życia, ale raczej nie o takie miejsce nam chodzi. Wigwam to mały, okrągły szałas, czasem przykrywany skórami czy materiałami, przypominający bardziej igloo niż tipi – imponujący, duży namiot ze skóry z ogniskiem w środku. Słowo „tipi” raczej nie gości w naszych słownikach, dowodem na to może być polskie tłumaczenie „Tańczącego z wilkami”, w którym dokładnie opisane są wigwamy – wysokie namioty ze skóry…

„Squaw idzie do domu”

Kolejnym zaskoczeniem może okazać się prawdziwe znaczenie słowa „squaw” (czyt. skło). Dotychczas bardzo często używano go w filmach mówiąc o kobietach - Indiankach. Przypominam sobie kultową scenę z disnejowskiego „Piotrusia Pana”, w której obrażona Wandzia mówi do starej Indianki: „Squaw nie pójdzie po drewno na opał. Squaw idzie do domu”. Wzburzenie Wandy musiało być ogromne zważywszy na to, że „squaw” oznacza niewolnicę, prostytutkę albo: pochwę. Trwają spory co do etymologii tego słowa, ale z pewnością współcześnie uznane jest za wulgarne, spotkać można nawet następujący sposób zapisu: „SQ***”. Żadna indiańska wyzwolona kobieta tak o sobie nie powie, Indianie też nie nazywają tak swoich żon czy córek, chyba że są to bardzo wulgarni mężczyźni, a takich przecież wszędzie pod dostatkiem.

Kim był Anaruk?

Ciekawa jest sprawa Eskimosów, a właściwie Inuitów - ludu zamieszkującego Grenlandię, Alaskę i północne obszary Kanady. Słowo „Eskimos”, które oznacza „jedzącego surową rybę”, wymyślone zostało przez sąsiadów – wrogów i jest uznane za bardzo obraźliwe przez większość Inuitów (z wyjątkiem Inuitów alaskańskich). Warto to wiedzieć, ale tak rozpowszechnionego słowa już chyba nigdy nie uda się usunąć ze świadomości, nie tylko europejskiej. A Inuici przez niektórych badaczy nie są uznawani nawet za Indian (m.in. z powodu występowania u nich grupy krwi B, co u pierwotnych ludów Ameryki się nie zdarza). Może to stąd nasz Anaruk to po prostu „chłopiec z Grenlandii”?

Dobrze być otwartym na inne kultury, ale chyba warto poznać je trochę lepiej zanim zacznie się do nich nawiązywać czy kręcić filmy (sic!). To tylko kilka przykładów częstych pomyłek, zachęcam do samodzielnych poszukiwań.
Howgh.

michał p

dobry pomysł, żeby zrobić rubrykę o tych kulturach, subkulturach czy motywach, które są nieprawidłowo rozumiane, źle odczytywane - z niekorzyścią dla wszystkich. coś nowego, coś ciekawego.

Paulina

... i dać jej tytuł "Ten Inny". Wink

Dobry pomysł.